Τι είναι το συνειδητό όνειρο; What is lucid dreaming?

Συνειδητό όνειρο (διαυγές όνειρο) είναι κάθε όνειρο κατά το οποίο το άτομο έχει συνείδηση ότι ονειρεύεται ενώ το όνειρο είναι σε πλήρη εξέλιξη. Κατά τη διάρκεια του συνειδητού ονείρου, είναι δυνατό να ασκήσει κανείς έλεγχο πάνω στο ονειρικό περιβάλλον και να κάνει πράγματα που αλλιώς θα ήταν αδύνατο να κάνει στη φυσική πραγματικότητα.

     Ένα συνειδητό όνειρο μπορεί να αρχίσει με έναν από τους εξής δύο τρόπους. Ένα συνειδητό όνειρο από όνειρο (DILD - dream-initiated lucid dream) αρχίζει ως κανονικό όνειρο και το άτομο σε κάποια στιγμή λογικά καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ονειρεύεται - χωρίς αυτό να τον αφυπνίσει. Ένα συνειδητό όνειρο από εγρήγορση (WILD - wake initiated lucid dream) επιτυγχάνεται όταν το άτομο από την πλήρη εγρήγορση μεταβαίνει σε όνειρο χωρίς διακοπή στην συνείδηση.
     Το συνειδητό όνειρο έχει μελετηθεί επιστημονικά και η δυνατότητα επίτευξης του θεωρείται πλέον τεκμηριωμένη.Ερευνητές όπως ο Allan Hobson με τη νευροφυσιολογική προσέγγιση του στο όνειρο έχει βοηθήσει να γίνει το συνειδητό όνειρο, λιγότερο θεωρητικό και ατεκμηρίωτο.

Lucid dreaming (lucid dreaming) is any dream in which the person is aware that is dreaming while the dream is happening. During lucid dreams, it is possible for the person to control their dreams and do things that would be impossible to do in physical reality.
     A lucid dream can begin in one of the two ways. A lucid dream by dream (DILD - dream-initiated lucid dream) starts as a normal dream, and at some point the person concludes that is dreaming - without waking up. A waking lucid dream(WILD - wake initiated lucid dream) is achieved when the person starts dreaming  without interruption in consciousness.
     The lucid dream is scientifically studied and the abillity of sumebody to achieve it is proven.  Researchers such as Allan Hobson with his neurophysiological approach on dreaming has helped to make lucid dreaming,  less theoretical and more clear.

Νευροβιολογικό μοντέλο

Ο νευροεπιστήμονας J. Allan Hobson προσπάθησε να περιγράψει το τι συμβαίνει στον εγκέφαλο κατά το συνειδητό όνειρο. Το πρώτο βήμα για το συνειδητό όνειρο είναι να αναγνωρίσει κανείς ότι ονειρεύεται και αυτή η αναγνώριση πιθανότατα συμβαίνει στον πλαγιοπίσθιο προμετωπιαίο φλοιό, ο οποίος είναι μία από τις λίγες περιοχές που απενεργοποιούνται κατά τον ύπνο REM και όπου γίνεται η επεξεργασία της μνήμης. Αφότου η περιοχή ενεργοποιηθεί και το άτομο συνειδητοποιήσει ότι ονειρεύεται, θα πρέπει να είναι προσεκτικός ώστε αφ' ενός να αφήσει την ονειρική ψευδαίσθηση να συνεχίσει, αφ' ετέρου να κρατήσει την επίγνωση ότι είναι όνειρο. Η διαδικασία μπορεί να ειδωθεί ως ισορροπία μεταξύ συνείδησης και συναισθήματος.

Neuorobiological Model

Neuroscientist J. Allan Hobson tried to describe what happens in the brain during lucid dreaming. The first step to lucid dreaming is recognizing that the person is dreaming and this recognition probably occurs in the dorsolateral prefrontal cortex, which is one of the few areas deactivated during REM sleep and controls the memory. After the area is activated and the person realizes that is dreaming they should be careful not to let the dreamy illusion to continue and on the other hand to be aware that they are dreaming. The process can be seen as a balance between consciousness and emotion.

Αντίληψη του χρόνου κατά το συνειδητό όνειρο

Ο χρόνος που περνά κατά το συνειδητό όνειρο έχει δειχτεί ότι είναι περίπου ο ίδιος με αυτόν της εγρήγορσης. Το 1985 ο LaBerge έκανε μία μελέτη στην οποία άτομα κατά τη διάρκεια συνειδητού ονείρου μετρούσαν από το ένα ως το δέκα (στο όνειρο) και σηματοδοτούσαν το τέλος του μετρήματος με προσυμφωνημένες οφθαλμικές κινήσεις οι οποίες καταγράφονταν από πολυϋπνογράφο. Η μελέτη επαναλήφθηκε το 2004 από μελετητές στη Γερμανία και τα αποτελέσματα του LaBerge επαναλήφθηκαν.

The perception of time during the lucid dream

The time elapsed during lucid dreaming has been shown to be approximately the same as the one of wakefulness. In 1985, LaBerge did a study in which people during lucidity counted from one to ten (in their dream) and signaled the end of counting on prearranged eye movements recorded by polysomnography. The study was repeated in 2004 by researchers in Germany and the results were the same as  LaBerge's.

Οφθαλμικές κινήσεις και ρυθμός αναπνοής κατά το συνειδητό όνειρο

Έχει δειχθεί ότι κατά τη διάρκεια συνειδητού ονείρου, το άτομο μπορεί να ελέγξει τόσο τις κινήσεις των ματιών του - αλλάζοντας εκούσια την κατεύθυνση του βλεμματος του στο ονειρικό του οπτικό πεδίο - όσο και τη συχνότητα των αναπνοών του.

Eye movements and breathing rate during the lucid dream

It has been shown that during lucid dreaming, the person can control both eye movements - changing their eyes direction in the field of dreams - and the frequency of breathing.

Ενεργοποίηση εγκεφαλικών ημισφαιρίων κατά το συνειδητό όνειρο

Η διαφορετική ενεργοποίηση των εγκεφαλικών ημισφαιρίων άναλογα με το είδος της εγκεφαλικής δραστηριότητας που παρατηρείται κατά την εγρήγορση, έχει δειχθεί και κατά τη διάρκεια του συνειδητού ονείρου.

The activation of cerebral hemispheres during lucid dreaming

The different activation of the cerebral hemispheres, depending on the kind of brain activity that occurs during wakefulness, has be shown during the lucidity too.

Θεραπεία για εφιάλτες

Άτομα που υποφέρουν από εφιάλτες θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την ικανότητα να αναγνωρίζουν ότι ονειρεύονται. Μία μελέτη έγινε το 2006 και έδειξε ότι η θεραπεία συνειδητού ονείρου ήταν αποτελεσματική στην μείωση της συχνότητας των εφιαλτών. Η θεραπεία περιελάμβανε κατανόηση της λογικής του συνειδητού ονείρου, εκμάθηση της τεχνικής πρόκλησης του και ασκήσεις συνειδητότητας. Αν και δεν ήταν ξεκάθαρο σε ποία πτυχή της θεραπείας οφειλόταν η επιτυχία, ωστόσο η θεραπεία ως σύνολο ήταν επιτυχής.

Treatment for nightmares 

People who suffer from nightmares could benefit from the ability to realize that they are dreaming. A study in 2006 showed that lucid dreaming treatment was effective in reducing the frequency of nightmares. This treatment consisted of understanding the logic of lucidity and learning the specific technic of causing lucid dreams. Although it was not clear which aspect of this treatment caused this success, the treatment  was successful.